Wał korbowy i napędowy: kluczowe różnice

Rozważając temat wałów w motoryzacji, warto w końcu wyjaśnić dwa kluczowe elementy silnika: wał korbowy i wał napędowy. Wczoraj, pisząc o Alfy Romeo Giulia Quadrifoglio, pomyliłem je i zamiast wału napędowego opisałem wał korbowy. Czas na pokutę i klarowne wyjaśnienie obu tych pojęć.

Wał korbowy jest jednym z najistotniejszych elementów silnika tłokowego. Składa się z czopów głównych i korbowych. Czopy główne są umiejscowione na linii osi łożysk, natomiast czopy korbowe są od niej odsunięte. Główne zadanie wału korbowego to przekształcenie ruchu posuwisto-zwrotnego tłoków na ruch obrotowy. W silniku czterosuwowym wał korbowy umieszczony jest w dolnej części bloku silnika. Aby mógł prawidłowo funkcjonować, potrzebuje smarowania ciśnieniowego. Wynika to z jego konstrukcji — wał jest wydrążony wewnętrznie i zawiera kanały, które pozwalają na przepływ oleju, co smaruje również inne komponenty współpracujące z wałem. W starszych lub mniej zaawansowanych silnikach spotyka się również system rozbryzgowy, który działa dzięki stawom obracających się korbowodów, zassających olej z umiejscowionych poniżej koryt.

Wał korbowy opiera się na panewkach, których trwałość może się znacznie różnić — od setek tysięcy kilometrów do znacznie krótszych. Aby zapobiec wyciekom oleju, stosuje się uszczelniacze po obu końcach wału, które mogą czasami zawodzić i wymagają wymiany. Na jednym końcu wału znajduje się koło pasowe lub koło zębate, które przenosi napęd na elementy rozrządu za pomocą paska lub łańcucha, a także obsługuje osprzęt, np. alternator czy sprężarkę klimatyzacji. Po stronie skrzyni biegów zakłada się koło zamachowe lub flexplate, który działa z konwerterem momentu obrotowego w automatycznych skrzyniach biegów. Napęd ze skrzyni biegów prowadzi następnie do półosi lub tylnego mechanizmu różnicowego.

Przechodząc do wału napędowego, najprościej można go opisać jako wyważoną rurą, która przekazuje ruch obrotowy. W skład wału napędowego wchodzą nie tylko elementy rurowe, ale także przeguby krzyżakowe, zwane przegubami Cardana. W dłuższych wałach napędowych mogą być zastosowane specjalne podpory, które zapobiegają deformacji wału podczas pracy.

Warto również wspomnieć, że w motoryzacji istnieje wiele innych wałów, takich jak wałki rozrządu czy półosie. Mimo tej rozmaitości, niniejszy artykuł koncentruje się na poprawnym przedstawieniu wału korbowego i wału napędowego, aby wybaczyć sobie wcześniejsze zamieszanie.

P.S. Gdy zgłębiałem temat wałów korbowych, odkryłem fascynującą historię Polski w tej dziedzinie, która przyczyniła się do rozwoju inżynierii na światową skalę. Poprosiłem Marka o przygotowanie artykułu na ten temat, mam nadzieję, że go docenicie.